Dieđuhálddašeapmi ja dutki ja hutkás bargan - Uudet lukutaidot

Dieđuhálddašeapmi

Árrabajásgeassin

…oahpásmuvvat dieđuohcamii ohcamiin dieđuid áššiin, main mánát beroštit ja maiddái áigeguovdilis fáttáin ja albmanusain.
…oahpásmuvvat neahttalogana vuođđogevaheapmái ja lassin dahkat govva- ja jietnaozuid.

…ságastallat dieđu luohtehahttivuođas viiddes teakstaáddejumi mielde.
…hárjehallat árvvoštallat dieđu kritihkalaččat.
…kategoriseren ja joavkkuide juohkin dahkko spealuid ja stohkosiid bokte digitála bálvalusain.

…mánáiguin suokkardallo, maid čuolmmaid teknologiija vugiiguin sáhtášii čoavdit ja mot daid sáhtášii čoavdit. Mánáiguin oahpahallo govvidit, mot čuolmma sáhtášii čoavdit.
…dieđu ohcamis giddejuvvo fuomášupmi ovdanbuktima oppalašvuhtii. Diehtu ovdanbukto mánáide heivvolaš vugiiguin: gielalaččat, govaid bokte ja gorutlaččat.

Ovdaoahpahus

…hárjehallat neahttalogana vuođđogeavaheami.
…hárjehallat geavahit vuogálaš ohcansániid.

…hukset oktavuođain ja čilget sániiguin ja dahkat oinnolažžan oktavuođaid áššiid gaskkas.

…kategoriserema oktavuođas oahpásmuvvat doabakárttáide ja oahpahallat ráhkadit daid ovttas digitálalaččat.

Jahkeluohkkáollisvuohta 1–2

…máhttá geavahit ozu vuogálaččat. Son máhttá geavahit jietna- ja govvaozu.
…máhttá ráhkadit oktageardánis ohcansániid.
…máhttá bagadallama vuollásažžan ohcat dieđuid áigeguovdilis áššiin ja albmanusain.

…máhttá bagadallana vuollásažžan árvvoštallat dieđu luohtehahttivuođa..

…máhttá dahkat áicamiid iešguđetlágan diehtogálduin iežas árgabeaivvis.
…máhttá geavahit digitála birrasiid áicamiid vurkemii ja ovdanbuktimii.
…máhttá bagadallama vuollásažžan lađastallat dieđu doabakártái.
…hárjehallá čilget iežas sániiguin dieđu, maid son lea ohcan.

…buvttada oanehis máŋggahámat teavsttaid ohccon dieđu vuođul.

…oahpahallá geavahit dieđuhálddašeamis dárbbašlaš doahpagiid.

Oahppi ohcá iešheanalaččat dieđuid áššiin ja albmanusain, main son ieš lea beroštuvvan.

Jahkeluohkkáollisvuohta 3–6

…máhttá ohcat dieđuid áigeguovdilis áššiin ja albmanusain.
…geavaha ozu girjájit. Son máhttá dahkat dárkkálmahtton ozuid.

…hárjehallá ohcat ja ávkkástallat dieđuiguin, maid lea gávdnan iešguđet gálduin.
…máhttá árvvoštallat dieđu luohtehahttivuođa. Son hárjehallá ákkastallat iežas árvalusa.
…máhttá bagadallama vuollásažžan ávkkástallat sierragielat gálduiguin.
…ádde, mot fierpmi dieđut leat šaddan.

…máhttá bagadallama vuollásažžan ordnet, kategoriseret ja ovdanbuktit dieđu.
…máhttá lađastallat dieđu doabakártái.
…máhttá ovdanbuktit dieđuid oktageardán tabeallain.
…hárjehallá dahkat áicamiid ja konklušuvnnaid simulašuvnnas.
…hárjehallá geavahit rusttega álkes doaimmaid dieđuhálddašeamis.

…máhttá hábmet dokumeantta, mainna bargojuvvo ovttas.
…buvttada ja geavaha čállon teavstta, gova ja filmma iehčanassii ja ovttasbarggus.
…máhttá addit ja váldit vuostá máhcahaga buvttaduvvon sisdoalu birra. Son máhttá hábmet sisdoalu máhcahaga vuođul.

Oahppi lea beroštuvvan dieđu gieđahallamis ja ovdanbuktimis. Oahppi máhttá ovdanbuktit dieđuid girjás vugiiguin ávkkástallamiin digitála birrasiiguin.

Jahkeluohkkáollisvuohta 7–9

…máhttá molsut ozu ásahusaid vuogálaččat. Son máhttá dahkat jorgut govvaozuid.

…máhttá árvvoštallat dieđu luohtehahttivuođa ja ákkastallat iežas árvalusa.
…ávkkástallá iešguđetlágan gálduiguin dieđu buvttadeamis..
…ádde, ahte moanaid gálduid ja dárkkodanvugiid mielde dulkojumit sáhttet nuppástuvvat.

…máhttá skáhppot, gieđahallat ja ovdanbuktit dieđu, mii vuođđuduvvá dutkamuššii.
…máhttá ráhkadit doabakárttá dahje earálágan infografihka.
…máhttá lađastallat stuorra diehtomateriálaid ja čilget daid.
…máhttá dahkát áicamiid ja konklušuvnnaid simulašuvnnas.
…geavaha rusttega álkes funkšuvnnaid dieđuhálddašeamis.

…dovdá iešguđetlágan vugiid ovdanbuktit ja visualiseret dieđu. Son máhttá válljet vuogálaččat dieđu ovdanbuktima vugiid ja reaidduid.

Dutki ja hutkás bargan

Árrabajásgeassin

…mánát arvvosmahttojit hábmet gažaldagaid, maiddai ohccojit ovttas vástádusat ávkkástallamiin digitála bálvalusaiguin.
…mánáiguin oahpásmuvvat geahččaladdamiin ja girjájit árgabeaivvi teknologiijai, iešguđetlágan dutkanreaidduide ja dutkama vugiide.
…dahkat dutkamušaid geavahemiin teknologiija ja digitála birrasiid. Dáiguin ávkkástallo áiccadeamis, dieđu láđastallamis ja dieđu áddemis.
…ávkkástallat stohkosiid ja spealuid lágan bargovugiiguin

…ráhkadit mánáide vejolašvuođaid geahččaladdat hutkás buvttadeami digitála bálvalusain viiddes teakstaáddejumi mielde.
…darvánit mánáid álgagiidda ja čiekŋudit daid ávkkástallamiin digitála birrasiid vejolašvuođaiguin.
…doarjut máná individuála vugiid ovdanbuktit iežas ávkkástallamiin digitála birrasiiguin. Mánát roahkasmahttojit geahččaladdat ja ovdanbuktit girjájit.

…ráhkadit ja hukset ođđasa ovttas. Mánáiguin ollašuhttojit searvvušlaš hutkás prošeavttat, main leat digitála elemeanttat.
…digitála bálvalusain ráhkadit áigeguovdilis sisdoalu, mas mánát beroštit, mánáid álgaga vuođul.
…geavahit govaid ja filmmaid girjájit.

Ovdaoahpahus

…mánáiguin dahkkojit ovttas guhkit dutkanprošeavttat, mat ávkkástallet teknologiijain ja digitála birrasiiguin.
…suokkardallat dutkamuša rolla čuolmmaid čoavdimis mánáid iežaset dutkanprošeavttaid bokte.

…geavahit girjájit iešguđetlágan áppaid.

Arvvosmahttit mánáid ollašuhttit iežaset ideaid ávkkástallamiin álkes áppaiguin.
…riggudit mánáid miellagovahallama ja dugordallat digitála birrasiid vejolašvuođaiguin.

Jahkeluohkkáollisvuohta 1–2

…máhttá teknologiijain ávkkástallamiin dahkat smávva dutkamušaid, main son ieš lea beroštuvvan.
…máhttá dahkat áicamiid skuvllas ja lagasbirrasis geavahemiin oktageardán digitála dutkanreaidduid.

Oahppi lea beroštuvvan dutkamuša dahkamii laktáseaddji teknologiijas.

…máhttá bagadallama vuollásažžan evttohit iežas sisdoalu buvttadeami digitála bálvalusain.
…máhttá ollašuhttit iežas jurdagiid okto ja ovttas earáiguin digitála birrasiin.

…máhttá bagadallama vuollásažžan ávkkástallat digitála birrasiiguin dahkan dihtii oinnolažžan iežas jurddašeami.
…máhttá ovdanbuktit iežas ovttastallamiin bagadallama vuollásažžan gova, filmma, jiena, teavstta dahje animašuvnna.
…geahččaladdá, hutká, hukse ja hábme ođđasa ávkkástallamiin digitála birrasiiguin.

Oahppi máhttá digiteret fysalaš hutkás bargama buktosiid.

Oahppi gávdná ođđa vugiid ovdanbuktit iežas ávkkástallamiin digitálavuođa girjájit.
Oahppi movttiidahttá eará oahppiid hutkás bargamii digitála birrasiin.

Jahkeluohkkáollisvuohta 3–6

…máhttá plánet ja ollašuhttit oktageardánis dutkamuša dahje prošeavtta, mii ávkkástallá teknologiijain.
…geavaha digitála birrasiid dutkama reaidun. Son máhttá válljet heivvolaš reaiddu dutki bargamiid.

…evttoha iežas sisdoalu buvttadeami digitála birrasiin.

…máhttá ávkkástallat digitála birrasiiguin dahkan dihtii oinnolažžan iežas jurdagiid ja máhtu. Son máhttá válljet vuogálaš bálvalusa iežas bargamii.
…máhttá geavahit hutkás bargama birrasiid girjájit.

Oahppi dutká ja geahččala iešheanalaččat dutkamuša dahkamii laktáseaddji teknologiija.

Oahppi oassálastá hutkás buvttadeami fierbmeservošiidda. Oahppi figgá aktiivvalaččat buoridit oktasaš hutkás digitála proseassa.

Jahkeluohkkáollisvuohta 7–9

…geavaha teknologiija girjájit dutkama reaidun.
…máhttá plánet geahččaladdanstelledemiid ávkkástallamiin digitála bálvalusaiguin.
…máhttá válljet dutkanfáttá, mas son ieš berošta ja máhttá dahkat dutkamuša.

…máhttá gieđahallat čohkkejuvvon dieđu digitála bálvalusas iehčanassii ja ovttas.
…ádde dutkamuša rolla ođđa dieđu šaddamis.
…diđošta dahkujierpmi ovdáneapmái laktáseaddji albmanusaid.

…buktá aktiivvalaččat iežas jurdagiid, máhtu ja beroštumiid ávkkástallamiin digitálavuođain.
…ovdanbuktá roahkkadit ja individuála vugiin iežas jurdagiid searvvušlaš digitála bálvalusas.

…máhttá válljet ulbmila várás heivvolaš digitála bálvalusa, mii doarju buoremus lági mielde individuála ovdanbuktima.

Oahppi čuovvu dutkandihtui laktáseaddji teknologiija ovdáneami.

Oahpi čájeha erenomáš beroštumi digitála proseassain. Oahppi arvvosmahttá earáid ja atná árvvus earáid máhtu oktasaš hutkaš digitála proseassain.

Praktihka máhtut ja iežas buvttadeapmi

Dorvvolašvuohta ja vásttolašvuohta

Vuorrováikkuhus

Vuorrováikkuhus