Praktihka máhtut ja iežas buvttadeapmi

Teknihkalaš vuođđomáhtut

Árrabajásgeassin

…bargoveahka sihkkarastá, ahte digitála máhtu ovddideaddji reaiddut leat vuogálaš geavahusas. Dárbbu mielde bargoveahka dieđiha árrabajásgeassima lágideaddji oahppanbirrasii guoski váilliin.
…bargoveahka dahká oahppanbirrasiid diehto- ja gulahallanreaidduid oahpisin. Mánáide. Mánáiguin oahpahallojuvvo, ahte teknologiija lea lunddolaš oassi oahppanbirrasis.
…bargoveahka doaibmá ovdamearkan teknologiija vuogálaš geavahusas árgabeaivvis.
…mánáiguin oahpahallo geavahit rusttegiid ja reaidduid dorvvolaččat ja fuolalaččat.
…dutkat ja imaštallat teknologiija árgabeaivvi birrasiin.

…bargoveahka oassálastá vejolašvuođaid mielde digitála máhtu ovddideapmái laktáseaddji dievasmahttinskuvlejupmái.
…bargoveahka diehtá, gos oažžu doarjaga digitála birrasiid geavaheapmái, ja ohcá dan dárbbu mielde.

…bargoveahka ságastallá fuolaheaddjiiguin mánáid iežaset vejolaš reaidduid ja rusttegiid geavaheami birra.
…dutkat mánáid iežaset duhkorasaid ja daid doaibmaprinsihpaid.
…oahpahallat bidjat johtui ja jáddadit mobiilarusttega. Rusttega oahpahallat láddet.
…hárjehallat geavahit mobiilarusttegiid iešvuođaid ja doaimmalašvuođaid.

Oahpahallat nammadit reaidduid ja dovdát dábálaččamnus sybmolaid.
…ságastallat das, mii lea interneahtta. Mánáiguin oahpahallojuvvo, mii lea neahttalogan ja maid neahttabláđen mearkkaša.

…dutkat ja geahččaladdat iešguđetlágan boallobevddid. Mánáiguin hárjehallojit iešguđetlágan vuogit stivret apparáhta.

Ovdaoahpahus

…áiccadit ja oahpásmuvvat árgabeaivvi teknologiijai. Ságastallat teknologiija mearkkašumis mánáid eallimis.

…oahpahallat digitála birrasiid geavahan- ja doaibmaprinsihpaide laktáseddji sátneráju.

…oahpahallat ráhkadit ja čuovvut oktageardán digitála bálvalusaide laktáseaddji rávvagiid.

…oahpahallat boallodáidduid ja boallobeavddi geavaheami álgaoahpuid ja lassin oahpásmuvvat sáhpána geavaheapmái.

Jahkeluohkkáollisvuohta 1–2

…áiccada ja ádde teknologiija váikkuhusaid árgabeaivvis.
…máhttá gieđahallat rusttegiid, siidorusttegiid ja dárbašiid fuolalaččat. Son máhttá doaibmat, jus rusttet cuovkana dahje jávká.

…máhttá bagadallama vuollásažžan laktit rusttega áibmofierpmádahkii.
…máhttá čálihit sisa rusttegii ja birrasiidda iežas geavahandovddaldagain ja suollemassániin.
…dovdá geavahuvvon rusttegiin vuođđodoaimmaid.
…máhttá dárbbu mielde printet.

…ádde geavahusas leahkki digitála birrasiid guovddáš doaimmaide laktáseaddji doahpagiid ja symbolaid.
…ádde, mii lea interneahtta, mii lea neahttalogan ja maid neahttabláđen mearkkaša. Son máhttá geavahit neahttalogana.
…earuha geavahanvuogádaga ja prográmma/áppa.

…máhttá čuovvut oktageardán rávvagiid doaimmadettiinis digitála birrasiin. Son máhttá muitalit, maid dahká.

…máhttá geavahit iešguđetlágan vugiid ja stivret rusttega ja čálihit teavstta.

Oahppi máhttá čoavdit rusttegiid dábálaččamus hehttehusdiliid.
Oahppi ádde rusttegiid ásahusaid ja máhttá rievdadit daid vuogálaččat.
Oahppi máhttá láddet ja váldit geavahussii lobálaš áppaid.
Oahppi dovdá teknologiijai laktáseaddji muhtin sturrodagaid ja mihttoovttadagaid.

Jahkeluohkkáollisvuohta 3–6

…ádde rusttegiid, prográmmaid ja bálvalusaid girjáivuođa.
…ádde iešguđet oahppoávdnasiidda mihtilmas vugiid geavahit teknologiija.
…ádde digitála birrasiid geavahan- ja doaibmalogihka.
…máhttá doaibmat rusttega dábálaččamus hehttehusdiliin.
…dovdá iešguđetlágan vugiid laktit rusttegiid ja siidorusttegiid, maiddái almmá aibmofierpmádaga haga. Son máhttá geavahit siidorusttegiid, maid son lea laktán.

máhttá laktit rusttega áibmofierpmádahkii.
…ádde ja máhttá rievdadit geavahanvuogádaga ásahusaid.
…árvvoštallá printema dárbbašlašvuođa ja máhttá printema ásahusaid vuođđodoaimmaid.

…máhttá govvidit áššáigullevaš doahpagiiguin digitála bálvalusa, maid lea geavahan.
…ádde, ahte leat leahkimin iešguđetlágan fiilaformáhtat.
…máhttá sirdit fiillaid iešguđet birrasiin.

…máhttá ráhkadit rávvagiid muttuid mielde ja čuovvut muttuide juhkkon rávvagiid doaimmadettiinis digitála birrasiin.

..hárjehallá logisuorpmavuogádaga. Son hárjehallá njuovžilis teavstta buvttadeami rusttegiin, mii sus lea geavahusas.

Jahkeluohkkáollisvuohta 7–9

…geavaha njuovžili digitála birrasiidda laktáseaddji doahpagiid.
…geavaha iešguđet fiilatiippaid rievttes prográmmaiguin.

…hálddaša teknologiijai laktáseaddji sturrodagaid ja mihttoovttadagaid.

…buvttada ja gieđahallá njuovžilit teavstta rusttegiin, mii lea su geavahusas.

Oahppi veahkeha eará oahppiid digitála birrasis doaibmamis.
Oahppi čuovvu teknologiija geavaheapmái laktáseaddji áigeguovdilis ságastallama.
Oahppi ohcá čovdosiid moalkás rusttegiid ja digitála birrasiid čuolmmaide iešguđet gálduin.

Doaibman iešguđet birrasiin

Árrabajásgeassin

…bargoveahka dovdá ja geavaha vuogálaččat máná árrabajásgeassimii ja ovdaoahpahussii guoski digitála bálvalusaid..
…digitála bálvalusat geavahuvvojit pedagogalaš dokumenteremis aktiivvalaččat.
…digitála birrasiiguin ávkkástallo oassin ovdánumi ja oahppama doarjjan.
…digitála birrasiiguin ávkkástallo oahppanbirrasis geavahemiin máŋggaid áiccuid.
…mánáiguin oahpásmuvvat geahččaladdamiin ja duhkoraddamiin áppaide oahppama surggiid fáttáid bokte.

…mánáiguin spellojuvvo ja dutkojit spealuid logihkat. Mánáiguin hutkojit ođđa spealuid ja ođasmahttojit oahpes spealut.
…ávkkástallojit digitála birrasiid spealu lágan elemeanttaiguin.

Ovdaoahpahus

…geavahit áppaid girjájit ja áiccadit daid guovddáš doaibmaprinsihpaid.

Jahkeluohkkáollisvuohta 1–2

…diehtá skuvllas geavahuvvon digitála bálvalusaid ja máhttá čálihit daidda sisa. Son máhttá geavahit digitála bálvalusaid iežas jahkeluohkkái heivvolaš vugiin.
…máhttá bagadallama vuollásažžan sirdit ja gieđahallat dieđuid digitála birrasiin nuppis nubbái.
…máhttá bagadallama vuollásažžan geavahit digitála bálvalusaid oažžun dihtii hárjehusaid ja máhcahan dihtii daid.
…máhttá bagadallama vuollásažžan geavahit (oahpahusa olggobeale) báikkálaš vuogádagaid, gos leat oahppi skuvlavázzima dáfus mearkkašahtti dieđut.

…máhttá rahpat ja giddet áppaid ja johtit daid gaskkas.
…máhttá bagadallama vuollásažžan addit vuoigatvuođaid digitála bálvalusaide.

…hárjehallá hábmet iežas oahppama ovdáneami digitála bálvalusaid iešvuođa bokte.

Oahppi máhttá ohcat áppagávppis áppaid, main son lea ieš beroštuvvan
Oahppi ádde, maid mearkkaša, go áppa bivdá vuoigatvuođaid.

Jahkeluohkkáollisvuohta 3–6

…máhttá geavahit oahpuinis digitála bálvalusaid vuogálaččat.
…máhttá sirdit ja gieđahallat dieđu digitála bálvalusaid gaskkas.
…máhttá geavahit digitála bálvalusaid oažžun dihtii bargobihtáid ja máhcahan dihtii daid.
…máhttá čálihit sisa vejolaččat geavahusas leahkki oahppihálddašanvuogádahkii ja oahpásmuvvá dan geavaheapmái.
…máhttá geavahit (oahpahusa olggobeale) báikkálaš digitála bálvalusaid, main leat oahppi skuvlavázzima dáfus mearkkašahtti dieđut.

…máhttá geavahit árgabeaivvistis dehálaš digitála bálvalusaid ja ádde daid guovddáš doaibmaprinsihpaid.
…ádde ja máhttá rievdadit digitála bálvalusaid vuoigatvuođaid.
…máhttá bagadallama vuollásažžan sirdásit seammá bálvalusa bargobeavde- ja mobiilaveršuvnnaid gaskkas.

…čuovvu iežas oahppama ovdáneami digitála bálvalusaid iešvuođa bokte.

Oahppi máhttá ohcat ávkkálaš digitála birrasiid ja geahččaladdat daid geavahanulbmiliid. Oahppi oažžu dárbbu mielde registreret bálvalusa geavaheaddjin.

Jahkeluohkkáollisvuohta 7–9

…geavaha lunddolaččat ja girjájit digitála bálvalusaid oassin studeremis ja iešguđet oahppoávdnasiidda mihtilmas vugiiguin.
…máhttá válljet vuogálaš ja alcces heivvolaš digitála bálvalusa.

…geavaha njuovžilit digitála bálvalusaid dárbbu mielde sierra rusttegiiguin.

…máhttá dikšut áššiid digitálalaččat sutnje guoski servodaga bálvalusain.

…árvvoštalla iežas oahppama ovdáneami digitála bálvalusa iešvuođa bokte.

Oahppi máhttá veardádallat, árvvoštallat ja evttohit geavahussii digitála birrasiid.
Oahppi arvvosmahttá eará oahppiid digitála birrasiid girjás geavaheapmái.

Buvttadeapmi

Árrabajásgeassin

…mánáid ovdáneaddji čállin- ja lohkanmáhttu dorjojuvvo digitála birrasiid bokte.
…digitála birrasiiguin ávkkástallojuvvo gielalaš duhkoraddamis.
…speallat spealuid, mat arvvosmahttet buvttadit iežas sisdoalu.

…govvet, filbmet ja hábmet sisdoalu oktageardán doaimmaiguin.
…tehdään kuva- ja videoprojekteja.

…máinnasduhttimis ávkkástllojuvvo digitála birrasiiguin.
…dahkkojit iežas ja oktasaš digitála girjjit viidát teakstaáddejumi mielde.
…hárjehallat stoahkama lágan lohkama ja čállima.

…ráhkadit oktageardánis diagrámmaid.

…dahkat animišuvnnaid, main leat stohkosat.

Ovdaoahpahus

…buvttadit ja dulkot ságaid digitála birrasiin.

…gieđahallat govaid ja filmmaid girjájit, stoahkama vugiiguin ja geahččaladdamiin.

Buvttadit teavsttaid viiddes teakstaáddejumi mielde.

Jahkeluohkkáollisvuohta 1–2

…máhttá bargat iehčanassii ja ovttas skuvlla digitála birrasiin.
…hárjehallá gávdnat vurkejuvvon sisdoalu.
…hálddaša dieđu gieđahallama vuođđomáhtuid: vurket, kopieret, sirdit, sihkkut eret.

…govve sihke govaid ja filmmaid ja bádde ja lassin dahká oktageardánis hábmemiid.
…ávkkástallá govvenapparáhtain ja eará áppaiguin áicamis ja vurkemis.

…hárjehallá buvttadit teavstta digitála bálvalusas (máŋggahámat teavsttat).
…buvttada sisdoalu hállama bokte.
…máhttá rievdadit teavstta: teavstta aktiveren, bustávvasturrodaga ja – šlája válljen.

…máhttá bagadallama vuollásažžan ráhkadit buktosa, mas lea teaksta, jietna, govat ja filbma.

…máhttá buvttadit ja dulkot oktageardánis tabeallaid ja diagrámmaid.

…hárjehallá kommenteret sisdoaluid, maid earát leat buvttadan.

Oahppi máhttá geavahit guoskanšearpmabeanná vuogálaččat.
…dovdá iežas buvttadeapmái oaivvilduvvon iešguđetlágan digitála bálvalusaid ja máhttá geavahit daid. Son lea beroštuvvan govaid, filmmaid ja jiena gieđahallamis ja buvttada sisdoalu ieahčanassii.

Jahkeluohkkáollisvuohta 3–6

…máhttá ochat vurkejuvvon dahje juogaduvvon sisdoalu. Jus geavahanvuogádat gáibida, oahppi ádde bearbma- ja fiilaráhkadusa.
…máhttá vurket ja juogadit sisdoalu balvabálvalusas. Son máhttá dárbbu mielde sáddet fiillaid.

…máhttá hábmet gova, filmma ja jiena ja ráhkadit dain buktosa.

…máhttá buvttadit teavstta digitála bálvalusain. Son máhttá buvttadit teavstta iešguđet geavahanulbmiliid várás (máŋggahámat teavsttat).
…hálddaša teakstagieđahallanprográmma vuođuštusaid.

…máhttá dahkat oktageardánis animašuvnna.

…máhttá tabeallarehkenastima vuođuštusaid. Son máhttá ráhkadit tabealla ja das diagrámma.

…máhttá ovdanbuktingrafihka vuođuštusaid. Son máhttá ráhkadit ovdanbuktima.

…máhttá buvttadit sisdoalu digitála birrasis ovttas earáiguin.
…máhttá kommenteret ja addit máhcahaga.

…ádde 3D-modellerema ja printema vejolašvuođaid.

Oahppi dovdá gova, filmma ja jiena girjás gieđahallamii laktáseaddji čuolmmaid ja geavaha daid. Oahppi buvttada ja juohká editerejuvvon sisdoalu iešguđet fáttáin.
Oahppi máhttá ráhkadit oktasaš bargama várás fiilla ja máhttá laktit eará oahppiid dasa mielde.

Jahkeluohkkáollisvuohta 7–9

…máhttá hábmet logihkalaš bearbma- ja fiilaráhkadusa Son hálddaša daid sisdoaluid sadjosiid, maid dárbbaša.

…máhttá stelledit teavsttaid, govaid ja tabeallaid.

…máhttá geavahit teavsttas stiillaid. Son gávdná erenomášmearkkaid, maid dárbbaša.
…máhttá ráhkadit čujuhusaid ja gáldolisttu automáhtalaš čujuhusbargoreaidduin.

…geavaha digitála birrasiid girjás vejolašvuođaid buvttadeamis.
Oahppi máhttá ráhkadit animašuvnnaid ja ealligovaid.

…máhttá geavahit seallačujuhemiid, rehketdadjosiid ja dábálaččamus funkšuvnnaid tabeallarehkenastinprográmmas.
…máhttá ráhkadit vuogálaš diagrámma statistihkalaš dáhtas tabeallarehkenastinprográmmain.

…máhttá ráhkadit viiddes, lađastallon ovdanbuktimiid ovdanbuktingrafihkka-prográmmain.

…máhttá oassálastit oktasaš čállin- dahje eará sisdoalu buvttadeami prosessii digitála bálvalusas.

Oahppi máhttá válljet almmustahttinulbmilii heivvolaš govvaformáhta ja hábmet fiilla almmustahttimii heivvolaš resolušuvdnii.
Oahppi máhttá lasihit čoavddasániid ja geavahit fáddágilkoriid ordnen dihtii materiála.
Oahppi máhttá ovdanbuktit buoridanevttohusaid čielggasmahttin dihtii ovdanbuktimiid ávkkástallamiin digitála bálvalusaid vejolašvuođaid.